پیشنهاد افزایش وام ازدواج و پرداخت وام فرزندآوری - تاریخ امپراطوری های ایران

به گزارش تاریخ امپراطوری های ایران، تهران (پانا) - یک عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه 1400 گفت که پیشنهاد افزایش وام ازدواج به 80 میلیون تومان و پرداخت وام فرزندآوری به مبلغ 20 میلیون تومان را در جریان آنالیز لایحه بودجه مطرح خواهد نمود.

به گزارش ایسنا، مجتبی توانگر درباره وام ازدواج و پرداخت وام قرض الحسنه فرزندآوری در بودجه 1400 گفت: مجلس شورای اسلامی طی سال های اخیر، در اقدامی شایسته تقدیر، مبلغ وام قرض الحسنه ازدواج جوانان را متناسب با هزینه های این سنت پسندیده، در قانون بودجه بهبود داده است. نتیجه این اقدام، تسهیل شرایط ازدواج برای جوانان بوده است. افزایش وام ازدواج از 3 به 10 میلیون تومان در بودجه 1395، از 10 به 15 میلیون تومان در بودجه 1397، از 15 به 30 میلیون تومان در بودجه 1398 و از 30 به 50 میلیون تومان در بودجه 1399 جهتی بوده که در این سالها طی شده است. در این راستا، مدت بازپرداخت این تسهیلات نیز از 3 سال به 7 سال رسیده است.

وی اضافه نمود: در ابتدای امر، بانک ها با افزایش وام ازدواج مخالف بودند و افزایش این تسهیلات را به معنای افزایش صف وام ازدواج عنوان می کردند. اما نظارت بانک مرکزی و پیگیری کنندگان مجلس شورای اسلامی سبب شد بانک ها تخلفات خود در این زمینه را کاهش داده (از جمله پرداخت تسهیلات قرض الحسنه به مدیران و کارکنان خود برخلاف قانون) و با تخصیص منابع قرض الحسنه به اموری که در قوانین مورد تاکید قرار گرفته از جمله ازدواج، صف وام ازدواج را نیز کاهش دهند و به یک سوم برسانند. بر این اساس طبق آمار بانک مرکزی، صف وام ازدواج از حدود 500 هزار نفر در ابتدای سال 1395 به حدود 130 هزار نفر در نیمه سال 1399 رسیده است. 125 هزار نفر هم هنوز پرونده خود را تکمیل نکردند که طولانی شدن آن ناشی از مسائل ضمانت است.

این عضو کمیسیون مالی مجلس با بیان اینکه به گفته رئیس سابق بانک مرکزی، افزایش وام ازدواج و پیگیری بانک مرکزی در این زمینه، انحراف تسهیلات قرض الحسنه را کاهش داده، ادامه داد: قدم مثبت دیگری که در جریان افزایش وام ازدواج برداشته شد، مجوز و الزام قانونی به استفاده از بخشی از سپرده های قرض الحسنه جاری در پرداخت وام ازدواج در ماده مرتبط بودجه بود که مانع از کمبود منابع بانک ها در این زمینه می شد. در امسال برای اولین بار از حدود 2 درصد این منابع پرحجم بانکی برای پرداخت تسهیلات قرض الحسنه استفاده شده است.

وی اضافه نمود: هرچند افزایش وام ازدواج، همه مسائل جوانان در تشکیل خانواده را حل نمی نماید و برای این مهم باید اقدامات متعددی صورت گیرد، اما بی شک تسهیل قابل توجهی در بر طرف شدن موانع مالی ازدواج جوانان، به ویژه در شرایط فعلی ایجاد می نماید و به عنوان تنها حمایت قابل توجه کشور از ازدواج و تشکیل خانواده محسوب می گردد. علاوه بر این، این سیاست وابسته به بودجه دولت نبوده و با منابع قرض الحسنه مردم در بانک ها مدیریت می گردد؛ از این رو برای بانک ها نیز هزینه ای ندارد چرا که سپرده هایی که با مجوز بانک مرکزی با نرخ صفر درصد دریافت کردند را طبق قانون و دستورالعمل های بانک مرکزی، به این مهم تخصیص می دهند.

توانگر ادامه داد: این سیاست مانند سایر سیاست ها، ممکن است تا حدی انحراف داشته باشد؛ اما برآوردها نشان می دهد انحراف این سیاست و دریافت این تسهیلات از جهتهای غیرمتعارف از جمله ازدواج اجباری یا کودک همسری که اخیرا مطرح شده، کمتر از یک درصد بوده که در نوع خود بی نظیر است و نمی تواند کلیت این سیاست حمایتی را با چالش روبرو کند. ضمن اینکه حتی این یک درصد انحراف نیز ناشی از افزایش وام ازدواج نیست؛ بلکه این ضعف نظام بانکی است که یک جوان را برای دریافت یک وام خُرد، مجبور به طی کردن جهتهای غیرمتعارف می نماید.

وی گفت: بنابراین در ادامه جهت گذشته، لازم است در امسال نیز تسهیلات قرض الحسنه ازدواج متناسب با افزایش هزینه ها بهبود یابد؛ همچنین وام فرزندآوری نیز جهت حمایت از افزایش جمعیت و تسهیل آن، از محل منابع قرض الحسنه مردم در بانک ها تخصیص داده گردد.

این عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه 1400 تاکید نمود: بدین ترتیب بر اساس گزارشات کارشناسی اندیشکده اقتصادمقاومتی و در تبادل نظر با کارشناسان این اندیشکده، پیشنهاد خواهم کرد در تبصره 16 لایحه بودجه سال 1400 موارد ذیل درج گردد:

- وام قرض الحسنه ازدواج از 50 به 80 میلیون تومان و بازپرداخت آن از 7 به 8 سال افزایش یابد تا پرداخت اقساط آن برای زوجین مشکل ایجاد نکند.

-رمبلغ 20 میلیون تومان وام قرض الحسنه فرزندآوری از محل همین منابع با بازپرداخت 5 ساله جهت تخصیص اضافه گردد.

- با توجه به تقویت صندلی چک در نظام اعتبارسنجی کشور که موجب بهره برداری از این ظرفیت توسط برخی بانک ها به عنوان ضامن پرداخت وام های خُرد شده، بانک مرکزی بانک ها را ملزم نماید تا به جای درخواست ضامن دولتی دارای کسر از حقوق که برای عده زیادی از جوانان امکانپذیر نیست، برای هر وام یک یا دو ضامن با چک معتبر خواسته گردد.

توانگر تاکید نمود: آنالیز های کارشناسی و آماری اندیشکده اقتصاد مقاومتی و در گفت وگو با کارشناسان این اندیشکده، نشان می دهد منابع قرض الحسنه مردم در بانک ها، کفاف افزایش وام ازدواج و پرداخت وام فرزندآوری به میزان پیشنهادی را می دهد و علاوه بر آن، بانک ها با همین منابع می توانند دیگر مصارف قرض الحسنه از جمله اشتغال، کمیته امداد و ... را نیز پوشش دهند.

وی در توضیح آنالیز امکان افزایش وام ازدواج و پرداخت وام قرض الحسنه فرزندآوری در بودجه 1400 نیز گفت: طبق آخرین آمار منتشر شده از بانک مرکزی مربوط به شهریورماه امسال، بانک ها پس از کسر سپرده های صندوق مسکن، معادل 165 هزار میلیارد تومان سپرده قرض الحسنه پس انداز با نرخ صفر درصد از مردم جذب نموده اند که پس از کسر ذخیره قانونی، حدود 150 هزار میلیارد تومان می گردد. علاوه بر این، حجم سپرده های قرض الحسنه جاری نیز که آن هم با نرخ صفر درصد جذب شده، پس از کسر ذخیره قانونی حدود 430 هزار میلیارد تومان است. از مجموع این مبلغ (580 هزار میلیارد تومان)، تا به امروز حدود 165 هزار میلیارد تومان تسهیلات قرض الحسنه به مردم پرداخت شده است.

توانگر اضافه نمود: بر این اساس و همچنین گزارشات کارشناسی اندیشکده اقتصاد مقاومتی و در گفت وگو با کارشناسان این اندیشکده در سال آینده (بر اساس برآورد شهریورماه) ظرفیت پرداخت وام قرض الحسنه از جهتهای زیر امکانپذیر خواهد بود:

یک) بازپرداخت اقساط تسهیلات قرض الحسنه: برآوردها و آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد سالانه بیش از 20 درصد از حجم کل تسهیلات قرض الحسنه به وسیله اقساط بازپرداخت شده و به عنوان منبع جدید جهت اعطای وام، در اختیار بانک ها قرار می گیرد. بنابراین از این محل در سال آینده، حداقل حدود 25 هزار میلیارد تومان منابع جهت اعطای تسهیلات قرض الحسنه در اختیار بانک ها قرار خواهد گرفت.

دو) افزایش سپرده های قرض الحسنه پس انداز: میزان سپرده های قرض الحسنه پس انداز در شهریورماه 1399 نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 51 درصدی داشته است. آمارهای سال های گذشته نیز نشان می دهد که سپرده های قرض الحسنه در هر سال حداقل 30 تا 50 درصد رشد داشته است. بر این اساس و با در نظر دریافت رشد حداقل 30 درصدی سپرده های قرض الحسنه پس انداز، در سال آینده 45 هزار میلیارد تومان سپرده قرض الحسنه جدید جهت اعطای تسهیلات قرض الحسنه در اختیار بانک ها قرار خواهد گرفت.

سه) سپرده های قرض الحسنه جاری: در صورتی که با توجه به الزام قانون در تبصره لایحه بودجه، تنها 30 درصد از سپرده های قرض الحسنه جاری که بیش از 430 هزار میلیارد تومان حجم آن است، جهت اعطای تسهیلات قرض الحسنه مورد استفاده قرار گیرد، از این محل نیز در سال آینده حدود 130 هزار میلیارد تومان جهت اعطای تسهیلات قرض الحسنه از جمله ازدواج در اختیار بانک ها خواهد بود.

این عضو کمیسیون مالی مجلس یادآور شد: بنابراین 70 هزار میلیارد تومان از محل سپرده های قرض الحسنه پس انداز و 130 هزار میلیارد تومان از محل سپرده های قرض الحسنه جاری، در مجموع 200 هزار میلیارد تومان، منابعی خواهد بود که برای پرداخت تسهیلات قرض الحسنه در سال آینده در اختیار بانک ها خواهد بود. برای پرداخت 1 میلیون وام ازدواج 80 میلیون تومانی (مطابق آمار سالانه) به 80 هزار میلیارد تومان منابع احتیاج است؛ همچنین اگر بخش عمده والدین صاحب فرزند جدید نیز تقاضای وام فرزندآوری 20 میلیون تومانی داشته باشند (1 میلیون نفر)، با توجه به نرخ 1.2 میلیون عددی موالید سالانه کشور، این سیاست به 20 هزار میلیارد تومان منابع احتیاج دارد. بنابراین سیاست پیشنهادی در سال 1400 به 100 هزار میلیارد تومان منابع و تسهیلات قرض الحسنه بانکی احتیاج دارد که با توجه به برآورد 200 هزار میلیاردی امکانپذیر است.

به گفته وی، سایر مصارف قرض الحسنه که در لایحه بودجه 1400 آمده نیز به توضیح زیر است:

10 هزار میلیارد تومان برای اشتغال زایی (بند ب تبصره 16)

200 میلیارد تومان ستاد امور دیه زندانیان (بند ج تبصره 16)

210 میلیارد تومان ودیعه مسکن خانوارهایی که فرزند سوم را می آورند (بند ه تبصره 16)

7.5 هزار میلیارد تومان سایر موارد (بند و تبصره 16)

این کننده مجلس همچنین گفت: این موارد نیز در مجموع حدود 18 هزار میلیارد تومان می گردد که خللی در پرداخت تسهیلات قرض الحسنه ازدواج و فرزندآوری پیشنهادی ایجاد نخواهد کرد.

بر این اساس، تبصره پیشنهادی برای جایگزینی با بند الف تبصره 16 لایحه بودجه 1400 به این ترتیب پیشنهاد نموده ام:

به منظور حمایت از ازدواج جوانان و فرزندآوری، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است بانک ها را ملزم نماید از محل سپرده های قرض الحسنه پس انداز و جاری خود و متناسب با سهمی که بانکهای عامل از این منابع دارند، 80 میلیون تومان وام قرض الحسنه ازدواج با بازپرداخت 8 ساله به هر یک از زوجین که تاریخ عقد ازدواج آنها از ابتدای سال 97 به بعد است و 20 میلیون تومان وام قرض الحسنه فرزندآوری با بازپرداخت 5 ساله به سرپرست فرزندانی که در سال 1400 متولد می شوند، با اخذ یک یا دو ضامن معتبر دارای چک و اعطای سفته توسط وام گیرنده، پرداخت کنند. بانک مرکزی موظف است سامانه ای راه اندازی نماید که در آن، منابع و مصارف قرض الحسنه بانک ها به تفکیک محل مصرف و همچنین صف وام ازدواج هر بانک، با بروزرسانی روزانه، به عموم اعلام گردد.