روزهای سخت یک اقلیم و دو پادشاه! - تاریخ امپراطوری های ایران

به گزارش تاریخ امپراطوری های ایران، در کابل دو دولت بر سر کار قرار دارند که طالبان هیچ یک از آنها را برای مصاحبه به رسمیت نمی شناسد.

مهسا مژدهی: نیمه دوم اسفندماه اتفاقی عجیب در تاریخ افغانستان رخ داد و همزمان دو کاندیدای ریاست جمهوری، هر دو خود را رئیس دولت خواندند. این اتفاق در حالی افتاد که بعضی از کشورها حامی اشرف غنی بودند و بعضی دیگر به ریاست جمهوری عبدالله عبدالله تمایل داشتند. همزمان با این اتفاق طالبان هم به جای اینکه با دولت یا نماینده های افغانستانی به مصاحبه بنشیند، با آمریکایی ها به مصاحبه نشست و بعد از مدت ها وقفه توانست با آنها به توافق صلح برسد. با این حال این توافق همانطور که انتظارش می رفت نصفه و نیمه ماند و فعلا به جایی نرسیده است. در شرایط کنونی افغانستان در شرایط دشواری قرار گرفته است.

دولت های موازی در پی جلب نظر طالبان

تحلیف غنی و عبدالله کمی بعد از توافق میان طالبان و امریکایی ها انجام گرفت. بر اساس این توافق قرار بر این شد که تعدادی از زندانیان طالبان از زندان های افغانستان ازاد شوند تا فرایند مصاحبهی بین الافغانی شکل بگیرد. در روز تحلیف هر دو سیاستمدار سعی کردند تا برخلاف مواضع گذشته خود، نشان دهند که موافق با توافق شکل گرفته و ازادی مجرمان هستند. به اعتقاد ناظران این دو نفر هر دو کوشش کردند تا نشان دهند راهکار صلح با طالبان از برگزیده شدن آنها می گذرد. این فرایند البته نتوانست ذهن مخالفان صلح را تغییر دهد. بسیاری از افغانستانی ها مخالف مصاحبهی میان این گروه شبه نظامی با طالبان از همان ابتدای امر بودند و این موضوع را دخالت مستقیم ایالات متحده در امور افغانستان می دانستند. عده ای دیگر هم هشدار می دادند که چنین مصاحبهیی به معنی تسلیم دولت به طالبان است و دست این گروه برای رسیدن به قدرت در افغانستان در حالی باز می ماند که آنها از عملکرد خود در دهه نود میلادی و در زمانی که قدرت را در افغانستان در دست داشتند، اظهار پشیمانی ننموده اند. به اعتقاد مخالفان توافق آنچه برای آمریکایی ها اهمیت دارد، این است که هر چه زودتر نیروهای نظامی خود را از افغانستان خارج نمایند، چرا که حضور آنها در این کشور از نظر سیاسی و اقتصادی به صرفه نیست.

کوشش پمپئو برای حل مشکل دو دولتی

از همان روزهای ابتدایی تشکیل دو دولت در افغانستان پمپئو به نمایندگی از ایالات متحده خاطرنشان کرد که کشورش پذیرای این شرایط نیست. رایزنی ها با طرفین شروع و روز چهارم فروردین ماه وزیر خارجه آمریکا وارد کابل شد. این سفر که غیرمنتظره خوانده شد در شرایطی رخ داد که دیگر روشن بود توافق میان طالبان و امریکا آنطور که ادعا می شد پیش نخواهد رفت. ریاست جمهوری افغانستان در خصوص ملاقات رییس جمهور غنی و مایک پمپئو که بعد از ظهر دوشنبه در کاخ ریاست جمهوری صورت گرفت، گفت که در خصوص فرایند صلح، اقدامات بعدی در این فرایند و اجماع منطقه ای بخاطر صلح و همچنین شرایط امنیتی و سیاسی افغانستان، بحث و گفتگو صورت گرفت. در سوی دیگر، مایک پمپئو با عبدالله عبدالله، رییس جمهور خودخوانده افغانستان هم در قصر سپیدار ملاقات کرد. در فیسبوک ریاست جمهوری اسلامی افغانستان که مربوط به عبدالله عبدالله است در خصوص این ملاقات نوشته شد که افزون بر مصاحبه در بارۀ فرایند صلح، دو طرف در خصوص ضرورت حل بحران سیاسی جاری میان افغان ها هم مصاحبه کردند.

با همه اینها نظر اغلب ناظران بر این بود که پمپئو میخواهد کاری را که جان کری قبلا انجام داده و توانسته بود به یافتن راهکاری برای اختلافات این دو سیاستمدار افغانستانی یاری کند، دوباره انجام دهد. با این حال این اتفاق نیافتاد و برخلاف انتظارها سفر پمپئو تنها یک سفر فراقتصادیته و بدون نتیجه باقی ماند.

با بی نتیجه ماندن این سفر، وزیرخارجه ایالات متحده خاطرنشان کرد که آمریکا یاری اقتصادی یک میلیارد دلاری خود به افغانستان را قطع خواهد نمود. وزیر خارجه آمریکا در بیانیه ای گفت: ایالات متحده عمیقا متاسف است که اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان و عبدالله عبدالله رئیس اجرایی سابق به وزیر خارجه آمریکا اطلاع دادند که قادر نیستند بر سر یک دولت فراگیر که می تواند چالش های حکومتداری، صلح و امنیت را حل نماید و رفاه و سلامت شهفرایندان اففان را تامین کند به توافق برسند. پمپئو گفت که ایالات متحده از رفتار هر دو طرف ناامید است و عدم توافق آنها به روابط آمریکا وافغانستان آسیب رسانده است. مایک پمپئو همچنین گفت که علاوه بر کاهش 1 میلیارد دلاری یاری به افغانستان، آمریکا آماده است تا سال آینده 1 میلیارد دلار دیگر از یاری هایش به کابل بکاهد. وی اضافه نمود: برای کاهش یاری ها به افغانستان همه برنامه ها و پروژهایمان را مورد آنالیز مجدد قرار می دهیم. این تهدید ایالات متحده به مزاق هیچ یک از کارشناسان خوش نیامد و مجلس افغانستان هم گفت که قطع یاری ها برخلاف توافقنامه کابل است.

موافقتنامه بی نتیجه

توافق نامه میان امریکا و طالبان قرار بود دست کم در زمان محدود صلح را برای افغانستان ایجاد کند. با وجود این پس از امضای آن هنوز بخش هایی از خاک این کشور در تصرف این گروه است و از تعداد عملیات های انتحاری و... کم نشده است. هر چند حالا طالبان برخلاف گذشته هر بار اعلام می نماید که در آنها دست نداشته است.

موافقتنامه صلح طالبان و آمریکا به تاریخ دهم اسفند امضا شد. رهایی پنج هزار زندانی طالبان از سوی دولت و رهایی یک هزار زندانی دولت از سوی طالبان از موارد درج شده در این توافق بود که باید در ده روز عملی می شد. اما بعد دولت افغانستان گفته که احتیاج به آنالیز بیشتر موضوع از سوی دولت برای ازادی زندانیان وجود دارد. طالبان ازادی این افراد را برد بزرگی برای خود می دانست و بعد از اینکه این خواسته آنها معطل باقی ماند عصبانی تر شد. از سوی دیگر قرار بود گفت و گوهای بین افغانی پس از ازادی زندانیان شروع گردد اما این شرایط، این گفت و گوها را هم تحت تاثیر قرار داد. با این وجود دو طرف در هفته گذشته، یک مصاحبهی آنلاین با یکدیگر داشته اند.

اما کارشناسان معتقدند که طالبان حاضر نخواهد شد که مصاحبهی سازنده ای با نمایندگان افغانستان داشته باشد و این موضوع را منوط به ازادی کامل زندانیانش خواهد نمود.

روز سیزدهم فروردین تیم های فنی حکومت افغانستان و گروه طالبان برای رهایی زندانیان دو طرف با هم در کابل ملاقات کردند. جاوید فیصل، سخنگوی شورای امنیت ملی افغانستان چهارشنبه 13فروردین در یک پیغام ویدئویی گفت در این ملاقات در خصوص رهایی زندانیان صحبت شده و قرار شده این بحث ادامه داشته باشد.به گفته او، در این نشست نماینده سازمان جهانی صلیب سرخ نیز حاضر بوده است. سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در دوحه نوشته که میزبانی هیات 3 نفری طالبان را سفارت قطر در کابل به عهده دارد و ملاقاتها با حضور نمایندگان کمیته بین المللی صلیب سرخ انجام می گردد.

دوت افغانستان برای ازادی زندانیان تحت فشارهای داخلی واقع شده است. بسیاری از فعالان مدنی این کشور مخالفت صریح خود را با چنین اقداماتی نشان داده اند. با این وجود دولت قول داده که فکری برای این پنج هزار نفر کند. به نظر می رسد که دولت تا زمانی که نتواند افکار عمومی را راضی کند، در شرایطی که دولت مسائل زیادی دارد و ثبات آن از بین رفته، قادر به تصمیم گیری در خصوص ازادی افراد طالبان نیست.

افغانستان روزهای سختی را می گذراند و برخلاف آنچه ایالات متحده سعی در اطلاق آن داشت، توافق میان آمریکا و طالبان به صلح و ارامش در این کشور یاریی نکرد و تنها شرایط را برای دولت افغانستان پیچیده تر و افکار عمومی را علیه دولت قرار داد. از سوی دیگر گروه طالبان هم تا زمانی که تکایف زندانیان روشن نگردد دست به همکاری نخواهد زد و به نظر می رسد که کابل به خوبی می داند که توافق نامه امضا شده، تنها به سود گروه طالبان و امریکایی هاست و افغانستان از آن حداقل در شرایط فعلی سودی نخواهد برد. مسائل داخلی و دعواهای غنی و عبدالله هم سبب شده تا شرایط پیچیده تر از هر زمان دیگری باشد. برخلاف تصور، پا در میانی آمریکایی ها نه تنها شرایط را در کابل بهتر ننموده که اوضاع را از قبل هم بدتر نموده است و با خط و نشانی که پمپئو کشیده نمی توان به نتیجه دادن پادرمیانی مجدد آنها چندان امیدی داشت.

312 310