رمز و راز پیشرفته ترین اثر باستانی دنیا - تاریخ امپراطوری های ایران

به گزارش تاریخ امپراطوری های ایران، این شیء 2 هزارساله، با چرخ دنده های تو در تو، سوزن ها، دستگیره ها و کتیبه های داخلش، چیزی شبیه به یک کامپیوتر از عصر باستان است.

تاریخ امپراطوری های ایران | سه تکه برنز مسطحِ از شکل افتاده حالا پس از گذراندن 2000 سال در زیر دریا، در موزه ملی باستان شناسی آتن سایه هایی سبزفام به خود گرفته اند. این قطعات از دور شبیه سنگ هایی با تکه های کپک زده به نظر می رسند، اما از نزدیک، چشم انداز آن ها دیدنی است. رگه هایی از فناوریِ کاملاً شبه مدرن درون آن قرار داده شده شده که خوردگی، آن را غیرقابل تشخیص نموده است: چرخ دنده هایی با دندانه های مثلثی (شبیه درون یک ساعت) و حلقه ای که به درجاتی تقسیم شده (شبیه نقاله). هیچ چیز دیگری شبیه این تا به امروز از دوران باستان کشف نشده است.

به گزارش تاریخ امپراطوری های ایران ؛ تا چند دهه پس از کشف این قطعات به وسیله غواصان از لاشه یک کشتیِ غرق شده در اطراف جزیره آنتیکیترا (1900 تا 1901)، محققان نتوانستند از آن سر در بیاورند. اما تصویربرداری اشعه ایکس در دهه های 1970 و 1990 نشان داد که این وسیله احتمالاً از حرکات آسمان ها الگوبرداری نموده است. اگر آن را در دستان تان نگه دارید، می توانید مسیر های خورشید، ماه و سیارات را با دقت شگفت انگیزشان ردیابی کنید. بی علت نیست که یک محقق نام آن را کامپیوتر یونان باستان گذاشته است.

(نمونه ای بازسازی شده از مکانیسم آنتیکیترا)

تفسیر تصویربرداری های اشعه اکس کار سختی بود، بنابراین مورخان آن موقع، این دست سازه را نادیده گرفتند؛ البته بعضی نویسندگان مثل اریش فون دنیکن هم ادعا می کردند این وسیله از یک سفینه فضایی بیگانه به زمین راه یافته است! خاتمه در سال 2006، سازوکار آنتیکیترا توجهات بیشتری را به خود جلب کرد. آن سال، مایک اِدموندز از دانشگاه کاردیف در ویِلز و تیمش سی تی اسکن هایی از این قطعات منتشر کردند که جزئیات بیشتری از کارکرد درونی آن، و همینطور کتیبه های پنهانش را آشکار کرد و انگیزه بخش موجی از پژوهش های علمی درباره آن شد.

سازوکار آنتیکیترا از نظر میزان، شبیه یک ساعت بالای شومینه است و ذرات چوبی که روی قطعات پیدا شده حاکی از آن است که قبلاً در یک محفظه چوبی قرار داشته است. این محفظه مانند ساعت، احتمالاً یک سطح بزرگ مدور با عقربه های چرخان داشته است. یک دستگیره کنار آن بوده که با آن مکانیسم وسیله را به جلو یا به عقب کوک می کردند. همزمان با چرخش دستگیره، ردیف های چرخ دنده هایِ بهم متصل، حداقل هفت عقربه را با سرعت های مختلف حرکت می دادند. عقربه ها به جای ساعت و دقیقه، زمان آسمانی را نشان می دادند: یک عقربه برای خورشید، یک عقربه برای ماه و یکی هم برای هر یک از پنج سیاره یِ قابل رویت برای چشم غیر مسلح؛ یعنی عطارد، ونوس، مریخ، مشتری و زحل. یک گویِ چرخان سیاه و نقره ای نمود های ماه را نشان می داده و کتیبه ها شرح می دهند کدام ستاره ها در کدام تاریخ خاص بالا می آیند. علاوه بر این، دو سیستم شماره گیری در پشت محفظه قرار داشته که هر کدام سوزنی داشته که شیار مارپیچ خودش را دنبال می نموده، درست مثل سوزن روی گرامافون. یکی از این شماره گیر ها تقویم بوده و دیگری زمان ماه گرفتگی و خورشیدگرفتگی را نشان می داده است.

(قطعات به جا ماندۀ مکانیسم آنتیکیترا)

کارشناسان در کوشش هستند کتیبه های پنهان شده درون این مکانیسم را رمزگشایی نمایند تا قطعات گمشده این مکانیسم که بعضاً تخریب شده یا هنوز ته دریا هستند را درک نمایند. اگرچه عقربه های جلویی ساعت وجود ندارند، الکساندر جونز، مورخ موسسه مطالعات دنیای باستان در نیویورک می گوید با توجه به شرحات کتیبه، این مکانیسم گوی های رنگی داشته: قرمز آتشین برای مریخ و طلایی برای خورشید.

قطعه گمشده دیگر، عقربه های وابسته به سیارات را حرکت می داده و پیرامون نحوه حرکت آن، بحث و تبادل نظر شده است. از آنجا که سیارات دور خورشید می چرخند، وقتی از روی زمین به آن ها نگاه کنیم، به نظر می رسد در آسمان به عقب و جلو سرگردانند. یونانی ها این حرکت را چرخش های فرعی نامیدند: یعنی دایره های کوچک که روی مدار بزرگ تری قرار دارند. به نقل از مایکل رایت، متصدی سابق موزه علوم لندن که مدت زیادی درباره این مکانیسم مطالعه نموده است، این مکانیسم چرخش های فرعی را با ردیف هایی از دنده های کوچک که به دور دنده های بزرگ تر می چرخند، نشان داده است. گرچه بعضی کارشناسان این قابلیت را فرای توانایی های یونانی ها می دانستند، جونز می گوید شواهدی در تایید این ایده منتشر خواهد نمود.

(یکی از کتیبه های یافت شده در دستگاه)

کتیبه های دیگر روی این شیء به مکانی اشاره می نمایند که مکانیسم آن جا ساخته شده است. پل ایورسن کلاسیک گرایِ دانشگاه کِیس وِستِرن ریزِرو در کلیولَند گزارش می دهد که تقویم، نام ماه های بکاررفته در کرینت (یا کورینتوس) و مستعمرات آن در شمال غربی یونان را شامل می گردد. شماره گیر، زمان بندیِ فستیوال های مهم ورزشی را نشان می داده از جمله المپیک، نا (Naa)، فستیوالی که در شمال غربی یونان برگزار میشده و هالیا (Halieia) که در جنوب جزیره رودِس برگزار میشده است. شاید این مکانیسم نشات گرفته از رودِس باشد و با کشتی به شمال آورده شده باشد. پوسیدونیوس فیلسوف باستانی در رودِس کارگاهی داشت که شاید منبع ساخت این شیء در آنجا بوده باشد؛ به نقل از سیسرو، پوسیدونیوس مدلی مشابهِ مدل آسمان ها را در قرن نخست پیش از میلاد ساخت.

سنت ساخت چنین مکانیسم هایی باید قدیمی تر باشد. زیرا سیسرو از یک وسیله برنزی هم نوشته است که ارشمیدس آن را در قرن سوم پیش از میلاد ساخت و جِیمز اِوانز مورخ ستاره شناسی از دانشگاه پوچت ساوند در تاکوما، واشنگتن عقیده دارد چرخه کسوفِ نشان داده شده، منشا بابلی دارد و در 205 پیش از میلاد شروع می گردد. شاید هیپارکوس ستاره شناسی در رودِس حول و حوش آن موقع باشد که عملیات ریاضی پشت این وسیله را تعبیه نموده باشد. او به ترکیب پیشگویی های محاسباتی بابلی ها با نظریه های هندسی مورد علاقه یونانی ها، معروف بود.

در هر صورت، مکانیسم آنتیکیترا ثابت می نماید یونانیان باستان از تنظیمات پیچیده ای از چرخ های برش خورده دقیق برای نشان دادن تازه ترین ها در درک علمی استفاده می کردند. این اثر نشان می دهد یونانی ها چه نوع نگاهی به عالم هستی داشتند. آن ها به این باور رسیده بودند که طبیعت طبق قوانین از پیش معین شده کار می نماید، درست مانند یک ماشین. این رویکرد مبنای دیدگاه های علمی مدرن ما است. استدلال ادموندز این است که این فلسفه مکانیکی حتماً به عنوان یک فرایند دوسویه پیشرفته است. مکانیک های باستانی که کیهان را در این سازه برنزی به نمایش گذاشته اند فقط از نظریه های نجومی مدل سازی نکردند، بلکه الهام بخش آن ها نیز بودند.

منبع: Smithsonianmag

مترجم: زهرا ذوالقدر