سر و کله تکم چی هادر کوچه های آذربایجان شرقی پیدا شد - تاریخ امپراطوری های ایران

به گزارش تاریخ امپراطوری های ایران، خبرنگاران: 50 روز به عید مانده در روستاها و شهرستان ها تکم چی ها در کوچه های آذربایجان شرقی راه می افتادند و نوید آمدن نوروز را می دادند.

تَکَم و تکم گردانی، میراث ناملموس استان آذربایجان شرقی است که در گذشته جایگاه ویژه ای در میان مردم داشته که آن را خوش یمن می دانستند. تکم چی ها در روزهای سخت زمستان به روستاها می آمدند و نوید نوروز را به مردم می دادند.

علی فلسفی میاب ـ مسؤول ثبت میراث ناملموس آذربایحان شرقی ـ درباره این آیین به ایسنا گفت: تکم چی ها سفیران نوروز در آذربایجان شرقی بوده و هستند که حدود 50 روز به عید مانده در روستاها و شهرستان ها راه می افتادند و نوید آمدن نوروز را می دادند. آن ها یک گروه نمایشی عامیانه و مردمی بودند و معمولا چوپانان روستاها این آیین را اجرا می کردند. آن ها لباس چوپانی به تن می کردند و مجسمه ای با نماد بز نر به دست می گرفتند که به زبان آذری تکم نامیده می شود و آبادی به آبادی، محله به محله و کوچه به کوچه، مژده رسیدن بهار را به مردم می دادند و تکم را می رقصاندند و اشعاری درباره بهار و نوروز می خوانند.

او افزود: اهالی روستا هم به آن ها هدایایی چون نان، گندم، تخم مرغ و روغن محلی می دادند و آمدن تکم چی ها را خوش یمن می دانستند. در واقع زمستان های آذربایجان برای مردم این خطه بسیار سخت بود و کشاورزها و دامدارها در این فصل مجبور بودند در خانه بمانند. در آن موقع هم تقویمی نبوده و تکم چی ها به نوعی گاه شمار شفاهی بودند و به مردم آذربایجان نوید می دادند، نوروز در راه است و سرما و سختی رو به سرانجام است. از این رو آمدن بهار و نوروز برای مردن آذربایجان خبر خوشی بود.

فلسفی میاب، درباره جزییات تکم گردانی نیز گفت: گروه نمایشی تکم گردانی از سه نفر تشکیل می شود. نفر اول تکم گردان است، نفر دوم دو چوب در دست می گیرد و به حالت موزیکال آن ها را بهم می زند و اشعاری در وصف بهار می خواند و نفر سوم نیز هدایای مردم را گردآوری می نماید.

مسؤول ثبت میراث ناملموس آذربایحان شرقی با بیان این که این آیین به نام تکم و تکم گردانی به شماره 30 در تاریخ 19 اسفندماه 1388 در لیست آثار ناملموس کشور به ثبت رسیده است، ادامه داد: البته تکم چی ها در حال فراموشی بودند، اما در سال 1394 سازمان میراث فرهنگی احیای آیین های فراموش شده و در حالی فراموشی را در دستور کار خود قرار داد و این آیین جان دوباره ای گرفت و با حمایت میراث فرهنگی، امروز گروه های هنری این آیین را اجرا و تکم گردانی می نمایند و در روستاها دوباره تکم چی ها به میدان آمده اند و مژده نوروز را می دهند.

این آیین در اردبیل نیز به مناسبت فرا رسیدن بهار، در محله های مختلف شهر اجرا می شود و بر اساس رسمی دیرین در استان اردبیل در اسفندماه، هر هفته جشنی برای استقبال از بهار برپا می شود و معمولاً مردم این جشن ها را در بین دو چهارشنبه آخر برپا می نمایند.

امروز تکم گردانی در ایران جایگاه ویژه ای دارد و گروه های نمایشی زیادی در شهرهای مختلف و تهران این آیین را اجرا می نمایند و حتی فیلم تلویزیونی با نام تکم چی به کارگردانی یدالله صمدی سال 1391 ساخته شد که ماهیت آن به تکم گردانی بازمی شود و به نوعی راوی این آیین است.